I Wyprawa Krzyżowa

Krzyżowcy

I Wyprawa Krzyżowa to punkt zwrotny historii Europy i świata. Zapoczątkowała ciąg zbrojnych wypraw do Azji Mniejszej w imię odzyskania Grobu Świętego i pomocy tamtejszym chrześcijanom. Jako jedyna też zakończyła się pełnym sukcesem - w Ziemi Świętej powstało Królestwo Jerozolimskie, a także Księstwo Antiochii, Hrabstwo Edessy oraz Hrabstwo Trypolisu. Za początek I Wyprawy Krzyżowej przyjmuje się Synod w Clermont (27 listopada 1095) (zobacz Przemówienie Urbana II podczas synodu), zaś koniec przypada na 15 lipca 1099 roku, kiedy to krzyżowcy w bitwie pod Askalonem pokonują wojska władcy Egiptu Al-Afdala i umacniają tym samy swoją władzę w Syrii i Palestynie.

Przyczyny I Wyprawy Krzyżowej

• Chęć odzyskania świętych miejsc chrześcijaństwa
• Turcy zdobywają Bliski Wschód i uniemożliwiają pielgrzymom dostanie się do Ziemi Świętej
• Cesarz Bizantyjski, Aleksy, prosi papieża Urbana o pomoc w walce z Turkami
• Brak perspektyw dla młodszych synów, zarówno chłopów jak i rycerzy, pozbawionych prawa do dziedziczenia
• Klęski głodu, dotykające ludność Europy
• Odpust zupełny jako nagroda za udział w krucjacie

W drodze do Bizancjum

Piotr Pustelnik, przywódca Wyprawy Ludowej

Już w marcu 1095 roku ruszyła Wyprawa Ludowa, o której więcej przeczytamy w tym poście. Prowadzeni przez Piotra Pustelnika, francuskiego mnicha, po różnych perypetiach dotarli do Azji Mniejszej. Tam, blisko 30 000 gromada chłopów, biedoty i ludzi wyjętych spod prawa, została z łatwością rozbita przez wojska tureckie.

Latem i jesienią wyruszyły wojska baronów europejskich, przede wszystkim Francuzów i Normanów. Spośród przywódców należy wymienić Rajmunda z Tuluzy, Boemunda z Tarentu i jego bratanka Tankreda oraz braci króla Francji Gotfryda i Baldwina z Boulogne. Nad nimi wszystkimi zwierzchnią władzę posiadał teoretycznie legat papieski, Ademar Le Puy. Ocenia się, że na początku wojska rycerskie liczyły około 40 000 ludzi, w tym 5 000 konnych. Każdy z możnowładców sam decydował o czasie wyruszenia i trasie przemarszu, dlatego też wojska krzyżowców docierały pod Konstantynopol w różnym czasie. Umożliwiło to cesarzowi bizantyjskiemu eskortowanie wojsk chrześcijańskich własnymi wojskami, aby nie dopuścić do grabieży. Wreszcie, cesarz Aleksy wymusił na krzyżowcach złożenie przysięgi, wedle której wszystkie ziemie zdobyte przez nich będą lennem Cesarstwa Bizantyjskiego.

Oblężenie Antiochii

Oblężenie Antiochii

Wiosną 1097 roku I Wyprawa Krzyżowa przekroczyła granicę Cesarstwa Rzymskiego i wkroczyła na ziemie Turków. Szybko zdobyli stolicę sułtanatu Kiridż Arslana, Niceę. Turcy wydali im bitwę pod Doryleum, która zakończyła się szczęśliwym zwycięstwem krzyżowców. Teraz droga do Syrii stała otworem. Tutaj krzyżowcy podzielili się - Baldwin z Boulogne ruszył ku księstwom ormiańskim położonym na wschodzie i dzięki sprytowi i przebiegłości założył pierwsze państwo krzyżowe w Ziemi Świętej, czyli Hrabstwo Edessy. Natomiast reszta krzyżowców ruszyła na Antiochię, która zagradzała drogę do Jerozolimy. Po wielomiesięcznym oblężeniu i odparciu dwóch ataków armii tureckich, chrzęścijanie zajęli Antiochię dzięki zdradzie jednego z obrońców. Udało im się tuż przed nadejściem wielkiej armii Kurbughi, władcy Mosulu. Teraz Kurbugha otoczył zagłodzonych i spragnionych krzyżowców w murach Antiochii. Jednakże cud świętej włóczni podniósł morale wojsk I Wyprawy Krzyżowej tak bardzo, że rozgromili armię turecką w bitwie pod murami twierdzy antiocheńskiej. Więcej o tych wydarzeniach przeczytasz w tym poście. 

Zdobycie Jerozolimy 

(Czytaj osobny artykuł: Zdobycie Jerozolimy)

 

Zdobycie Jerozolimy i rzeź mieszkańców

Po zdobyciu Antiochii dowódcy nie kwapili się do dalszej drogi - armie stopniały do zaledwie około 10 000 krzyżowców, zaś w międzyczasie, korzystając z osłabienia Turków, Jerozolimę zajęli arabscy Fatymidzi, którzy dysponowali armią liczącą 30 000 ludzi, czyli ponad trzykrotnie większą niż siły chrześcijańskie. Jednakże zwykli rycerze zaczęli naciskać na możnowładców, i dlatego I Wyprawa Krzyżowa ruszyła dalej na początku 1099 roku. Armia posuwała się szybko, zaś twierdze Fatymidów, które mijali, nie wydawały im walki, wobec tego w czerwcu krucjata stanęła pod murami Jerozolimy. Po kilku nieudanych szturmach, krzyżowcy poszli po rozum do głowy i zbudowali niezbędne machiny oblężnicze, dzięki którym zdołali 15 lipca wedrzeć się na mury. Cel wyprawy został osiągnięty - Grób Pański znów był w rękach chrześcijan.

Państwa krzyżowców w Ziemi Świętej

Herb Królestwa Jerozolimskiego

Już w kilka dni po zdobyciu Jerozolimy większa cześć krzyżowców wróciła do domów. Zagrożenie jednak nie minęło - Fatymidzi nie pogodzili się z utratą części swoich terytoriów i wysłali do Palestyny swoją armię. Jednakże chrześcijanie zaskoczyli ich niespodziewanym atakiem pod Askalonem, gdzie, mimo znacznej dysproporcji sił, zdołali rozgromić wojska arabskie w bitwie 12 sierpnia 1099 r. Tymczasem należało ustalić, kto będzie władcą Królestwa Jerozolimskiego. Najpoważniejszy kandydat, Rajmund z Tuluzy, odmówił korony, argumentując to słowami że nie będzie nosił korony tam, gdzie Chrystus nosił koronę cierniową. W końcu władcą Królestwa został Gotfryd z Boulogne, przyjmując tytuł Obrońcy Grobu Świętego. Jednakże po kilkunastu miesiącach rządzenia zmarł, i następnym władcą został jego brat Baldwin z Boulogne, przyjmując tytuł króla Baldwina I. Jednocześnie wymusił zależność na pozostałych państwach krzyżowców.

Państwa krzyżowców w 1102 r.

 Czytaj też inne artykuły:

• Jak obronić się przed krzyżowcami?
• Przebieg wypraw krzyżowch