Zdobycie Jerozolimy (1099 r.)

Oblężenie Jerozolimy

15 lipca 1099 roku idea krucjatowa ziściła się - po wielomiesięcznym marszu, po trudach i niewygodach podróży, po licznych walkach z muzułmanami, Grób Święty znów znalazł się w rękach chrześcijan. I Wyprawa Krzyżowa zdobywa szturmem Jerozolimę i dokonuje rzezi na obrońcach i mieszkańcach miasta. Jak pisze Runciman, ten akt fanatyzmu chrześcijańskiego obudzi uśpiony fanatyzm islamski. Jednakże jak na razie sukces krzyżowców jest niezaprzeczalny, zwłaszcza że w miesiąc później, 12 sierpnia w bitwie pod Askalonem, rozbiją wojska egipskich Fatymidów zmierzających do Palestyny, aby odbić utracone ziemie. Niestety, pomysłodawca idei krucjat, papież Urban II, umiera w Rzymie 29 lipca, nigdy nie dowiadując się o powodzeniu swojego dzieła.

Rozbicie polityczne muzułmanów

Egipscy Fatymidzi postanowili wykorzystać krucjatę do własnych celów. Po klęsce Turków w walkach z krzyżowcami niezwłocznie rozpoczęli  ofensywę, aby odzyskać Palestynę. Wysłali nawet propozycje sojuszu krzyżowcom, jednakże ci nie byli zainteresowani pomaganiem Fatymidom, a sami zamierzali zdobyć Palestynę. Wobec tego, podczas gdy I Wyprawa Krzyżowa utknęła pod murami Antiochii, władca Egiptu, Al-Afdal, wysłał wojsko i zajął Jerozolimę. Natomiast dynastie arabskie, które  rządziły w Syrii północnej, rade, że krzyżowcy pokonali znienawidzonych Turków, oferowały im przewodników i tani prowiant.

Ziemie Fatymidów (ok. 970 r.)

Zmarnowane miesiące

Armia I Wyprawy Krzyżowej była już niezwykle szczupła. Dlatego baronowie postanowili nie oblegać niepotrzebnie żadnych miast, tylko czym prędzej podążać ku Jerozolimie. Jednakże w lutym krzyżowcy dotarli do emiratu Trypolisu i byli pod wrażeniem bogactwa i urodzaju tych ziem. Rajmund z Tuluzy zadecydował, że wojska zdobędą jedną z twierdz, Akrę, i tym samym zmusi emira do zapłaty dużej sumy za gwarancję nienaruszalności jego terytorium. Niestety, oblężenie szło kiepsko, zaś Robert z Flandrii i Robert z Normandii przestali słuchać rozkazów Rajmunda. Dopiero w maju 1099 roku Rajmund zadecydował o przerwaniu oblężenia i dalszym marszu. 19 maja przeszli przez granice emiratu Trypolisu i wkroczyli na ziemie Fatymidów.

Ku Jerozolimie

Szczęśliwie dla I Wyprawy Krzyżowej, w Palestynie nie było żadnej armii władcy Egiptu. System obronny Fatymidów polegał na obsadzaniu silnie ufortyfikowanych twierdz garnizonami i pomocy zagrożonym miastom za pomocą silnej floty. Z tego powodu krzyżowcy nie mogli zdobyć żadnego miast portowego i tym samym utracili łączność z chrześcijańską flotą. Co ciekawe, załogi garnizonów nie przeszkadzały chrześcijańskim rycerzom w ich marszu. Bejrut i Akka zapłaciły nawet krzyżowcom za nie niszczenie ich sadów i pól uprawnych, obrońcy Tyru zamknęli się za murami, a jedynie Sydon urządził wycieczkę za mury, jednakże z miernym skutkiem. 3 czerwca krzyżowcy zajęli opuszczone przez muzułmanów miasto Ar-Ramlę. Przeszli przez Emaus, a następnie część wojsk zdobyła Betlejem, podczas gdy główna armia parła w stronę Jerozolimy. We wtorek, 7 czerwca 1099 roku I Wyprawa Krzyżowa podeszła pod Jerozolimę, cel swej wędrówki.

Oblężenie Jerozolimy 

 

Oblężenie Jerozolimy

Jerozolima była jedną z największych średniowiecznych twierdz. Potężne mury i położenie na wzgórzach czyniło ją niezwykle trudną do zdobycia. Namiestnik miasta, Iftichar ad-Daula, zadecydował o wygnaniu z Jerozolimy wszystkich chrześcijan, a także pozatruwał podmiejskie studnie. Wysłał również wiadomość do Egiptu z prośbą o pomoc. Krzyżowcy szybko zdali sobie sprawę, że czas działa na korzyść oblężonych. Dlatego już 12 czerwca podjęli pierwszą próbę szturmu, który nie powiódł się, ponieważ chrześcijanie nie mieli machin oblężniczych i drabin. Po raz kolejny szczęście dopisało chrześcijanom - 17 czerwca do opuszczonej Jafy dopłynęła flota angielska i genueńska, z gwoździami i linami niezbędnymi do budowy machin oblężniczych.  Krzyżowcy natychmiast przystąpili do budowy wielkich beluard, jednakże drewno musieli sprowadzać z miejsc odległych o wiele kilometrów. Na początku lipca do oblegających dotarła wieść o wojsku egipskim, które zmierza na pomoc Jerozolimie. Jednakże cudowne widzenie jednego z obecnych księży, a dotyczące zmarłego biskupa Ademara Le Puy, który mówił o powodzeniu krucjaty, podniosło znacznie morale krzyżowców. Gdy ukończono budowę beluard i opracowano plan szturmu, w nocy z 13 na 14 lipca armia I Wyprawy Krzyżowej w sile około 12 tys. pieszych i 1,5 tys. konnych zaatakowała Jerozolimę. Dopiero w południe 15 lipca rycerze zdołali się wedrzeć na mury. Wszystko było już przesądzone - chrześcijanie, pijani zwycięstwem, rozpoczęli wielką rzeź muzułmanów i żydów obecnych w mieście - żołnierzy, kobiet, starców i dzieci. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem na świecie, gdyż liczba ofiar była ogromna - określa się ją na ponad 40 tys. ludzi.

Rzeź mieszkańców Jerozolimy

Królestwo Jerozolimskie

Po zdobyciu Jerozolimy narodził się problem: który z baronów będzie władcą tych terenów. Na początku tytuł ten zaproponowano Rajmundowi, ten jednakże odpowiedział, że nie może nosić przyjąć tytułu króla tam, gdzie Jezus nosił swą cierniową koronę. Liczył, że dzięki takiej argumentacji sprawa wyboru władcy Jerozolimy na razie upadnie. Następnie tytuł ten zaproponowano Gotfrydowi, i ten zgodził się zostać władcą Jerozolimy jako Obrońca Grobu Świętego. Rajmund poczuł się oszukany, jednakże nic nie mógł zrobić. Tymczasem zwiadowcy ostrzegli o zbliżającej się armii władcy Egiptu. Baronowie postanowili zaskoczyć Fatymidów i wyszli im naprzeciw. Do bitwy doszło 12 sierpnia pod Askalonem. Skończyła się wielkim sukcesem chrześcijan, którzy umocnili swoją władzę w Ziemi Świętej.

Gotfryd z Boulogne - pierwszy władca Królestwa Jerozolimskiego

Czytaj również inne artykuły związane z I Wyprawą Krzyżową:

• I Wyprawa Krzyżowa
• Oblężenie Antiochii
• Jak obronić się przed krzyżowcami